Lieve Joris (Neerpelt, België) is internationaal bekend als schrijfster van non-fictie boeken over de Arabische wereld, Afrika, Oost-Europa en China. België’s vroegere kolonie Congo, waar haar grootoom missionaris was, is een terugkerend thema in haar oeuvre. In Terug naar Congo (1987), Dans van de luipaard (2001) en Het uur van de rebellen (2006) pleegt zij “literaire vivisectie op de geschiedenis”, zoals Maarten Asscher het in Ons Erfdeel noemde. De hoogvlaktes (2008), waarin zij een voettocht door de onherbergzame heuvels van Zuid-Kivu beschrijft, is haar voorlopige afscheid van Congo.
Naast Afrika heeft de Arabische wereld altijd een grote aantrekkingskracht op haar uitgeoefend, getuige haar debuut De Golf (1986), het boekenweekessay Een kamer in Cairo (1991) en De poorten van Damascus (1993), over haar vriendschap met de Syrische Hala. In de verhalenbundel Mijn Afrikaanse telefooncel (2010) komen Afrika, het Midden-Oosten en Oost-Europa samen. Voor Op de vleugels van de draak dook zij onder in de wereld van Afrikanen en Chinezen die als kleine visjes achter de grote handelscontracten elkaars territorium binnenzwemmen.
In Terug naar Neerpelt (2018) keert Joris terug naar het Vlaanderen van haar jeugd en naar haar veelbelovende oudste broer Fonny, die gaandeweg ontspoorde. In september 2022 verscheen Hildeke, waarin Joris de blik richt op haar jongere zus, die het downsyndroom had en na de dood van haar ouders onder de hoede kwam van haar broers en zussen. Opgroeien tussen die twee ‘uitersten van menselijk tekort’ in een woelig gezin van negen zijn bepalend geweest op haar weg de wereld in.
Joris’ werk werd in acht talen vertaald. Haar boek De melancholieke revolutie (1990) werd bekroond met de Henriëtte Roland Holst-prijs, Mali blues (1996) met de Cultuurprijs van de Vlaamse gemeenschap en de Franse Prix de l’Astrolabe, De hoogvlaktes (2008) met de Franse Prix Nicolas Bouvier, Op de vleugels van de draak met de Bob den Uyl Prijs. Frankrijk benoemde haar in 2010 tot Ridder in de Orde van Kunst en Letteren. In 2014 ontving zij de Spiegelprijs voor haar boeken over Afrika. Terug naar Neerpelt werd bekroond met de publieksprijs Confituur Boekhandels en genomineerd voor de BookSpot Literatuurprijs Non-fictie.
